Pobierz
najnowszy numer

Newsletter

Zapisz się do naszego Newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach z branży!

Jesteś tutaj

Dlaczego warto selekcjonować operatorów monitoringu wizyjnego?

Printer Friendly and PDF

Rekrutacja i selekcja

Słowem rekrutacja często określa się cały proces wybierania kandydata. W rzeczywistości rekrutacja oznacza jedynie działanie mające na celu przyciągniecie jak największej liczby kandydatów na wolne stanowisko. Rekrutacja to określenie wymagań, przygotowanie oferty pracy, umieszczenie jej w mediach w postaci ogłoszenia oraz nabór dokumentów. Selekcja oznacza wszystkie działania, które pozwalają ocenić kandydatów i wybrać najlepszego - to m.in. analiza życiorysu, testy psychologiczne, rozmowy kwalifikacyjne, próbki pracy, assessment center (jest to seria ćwiczeń przygotowanych w taki sposób, aby w warunkach przypominających warunki pracy zaobserwować u kandydatów, czy posiadają oni cechy określone jako niezbędne dla danego stanowiska - przyp. red.), negocjacje wynagrodzenia, badania lekarskie i formalności związane z zatrudnieniem. Pełna procedura zmierzająca do zatrudnienia nowego pracownika nazywana jest rekrutacją i selekcją. Rozpoczyna się od określenia wymagań pracodawcy, dotyczących danego stanowiska pracy, kończy podpisaniem umowy.

Obecnie pracodawcy przeprowadzają rekrutację i selekcję praktycznie na każde stanowisko. Korzysta na tym pracodawca, który zatrudnia na stanowisko kandydata najlepiej odpowiadającego wymaganiom, co gwarantuje wykonywanie powierzonych mu zadań na odpowiednim poziomie. Korzysta również zatrudniony - osoba na właściwym stanowisku będzie lubiła swoją pracę, odnosiła sukcesy, nawiązywała dobre relacje z zespołem, będzie miała chęć podnoszenia swoich kwalifikacji. Nie powinna mieć problemów z powierzonymi jej obowiązkami, rzadziej będzie zmieniać pracę i korzystać ze zwolnień lekarskich. Dla odpowiednio dobranych pracowników źródłem satysfakcji w miejscu pracy będą, oprócz wynagrodzenia, także korzyści pozafinansowe.

Postawy wobec rekrutacji i selekcji operatorów systemów monitoringu wizyjnego

Na całym świecie, również w krajach, gdzie systemy monitoringu są bardzo zaawansowane, praca operatora bywa niedoceniana. Często traktuje się ją z przymrużeniem oka. Wiele osób uważa, że nie wymaga żadnego wysiłku, przypomina oglądanie telewizji, jest monotonna i nudna. W Wielkiej Brytanii przeprowadzono badania, których celem było uwolnienie systemów monitoringu z pułapki rosnących kosztów i niskiej efektywności. Zaobserwowano, że, mimo systematycznie zwiększanych nakładów finansowych i inwestycji w nowoczesne technologie, efektywność systemów nie zwiększa się proporcjonalnie. Wyniki badań zakwestionowały tzw. podejście technologiczne, które zakłada, że efektywność systemów monitoringu zależy przede wszystkim od zastosowanych technologii.

Nie każdy policjant może być dobrym operatorem

Często policjanci, którzy zakończyli służbę w policji, podejmują pracę w stacji monitorowania wizyjnego. Funkcjonuje przekonanie, że każdy policjant będzie dobrym operatorem systemu monitoringu. W rzeczywistości nie każdy, kto był dobrym obserwatorem w terenie, będzie dobrym operatorem. Nieustanne, niemal nieruchome tkwienie w jednym miejscu i konieczność śledzenia wielu telewizyjnych obrazów jednocześnie to zupełnie inne warunki pracy – środowisko Centrum Nadzoru całkowicie różni się od ulicy. Policjanci, którzy nie posiadają predyspozycji do pracy w systemie monitoringu wizyjnego, nie będą w stanie sprostać wymaganiom. Nie będą odczuwali komfortu pracy, będą się nudzić, będzie rozpierać ich energia, będą poszukiwać sposobów na to, by przerwać monotonię pracy, np. przez rozmowy z innymi pracownikami, z oficerem dyżurnym, rozmowy telefoniczne, częste przerwy w pracy. To zaś będzie odciągać ich od monitorów i przeszkadzać innym operatorom.

Jeżeli systemy monitoringu mają być obsługiwane przez policjantów, strażników miejskich lub żołnierzy, to – tak jak w przypadku cywilów – należy przeprowadzić selekcję i wybrać tych ludzi, których cechy będą odpowiadać wymaganiom i specyfice pracy operatora. Nie wystarczą w tym przypadku nabyte w trakcie służby w policji doświadczenie i wiedza o zachowaniach przestępców.

Człowiek czy technologia?

Skuteczny system monitoringu to taki, w którym występuje równowaga między ludźmi a technologią. Czynnik ludzki odgrywa tak samo ważną rolę, jak technologia wykorzystywana do prowadzenia obserwacji. Ludzie są aktorami zdarzeń monitorowanych przez operatorów. Problemem, z którym nie radzi sobie technologia, jest różnorodność charakteryzująca ludzi. W takiej samej sytuacji dwie różne osoby mogą zachować się zupełnie inaczej. Zachowanie może być różne także w przypadku jednej i tej samej osoby. Różnorodność osobowości, stylów zachowania, temperamentów, motywacji, wartości i sytuacji powoduje, że tylko człowiek - uważny obserwator - jest zdolny do szybkiego rozpoznania i właściwej interpretacji zachowań innych ludzi. Operatorzy powinni być bardzo dobrymi obserwatorami.

Technologia telewizyjna wykorzystywana do prowadzenia nadzoru tworzy specyficzne środowisko pracy. Każdy ekran to źródło wielu informacji. Od operatora wymaga się śledzenia wielu źródeł informacji równocześnie. Monitory są zgrupowane na jednej płaszczyźnie, co powoduje, że operator przez cały czas pracy przebywa w jednym pomieszczeniu i jest „przywiązany" do konsoli i krzesła.

Dobry operator musi być zarazem świetnym obserwatorem i osobą, która przez długi czas może pozostawać w centrum nadzoru, w pozycji siedzącej, zachowując zdolność do błyskawicznej reakcji w odpowiedzi na sytuację rozgrywającą się na monitorach.
Rekrutacja operatorów systemów
monitoringu wizyjnego

Praca operatorów jest, jak już wspomniano, bardzo specyficzna i wymaga określonych predyspozycji. Systemy monitoringu wizyjnego są zróżnicowane pod względem ilości i rodzaju monitorowanych zdarzeń, wielkości monitorowanego obszaru, liczby kamer i zatrudnionych operatorów. Natomiast zasady rekrutacji operatorów są takie same w przypadku każdego systemu monitoringu wizyjnego, w którym operatorzy muszą stale monitorować zdarzenia - od personelu centrum nadzoru oczekuje się przede wszystkim skutecznego wykrywania zdarzeń wymagających interwencji.

Lista pożądanych cech operatora monitoringu wizyjnego:

  • doskonały wzrok
  • percepcja głębi ostrości
  • widzenie perspektywy na ekranie monitora
  • krótki czas reakcji na bodziec wzrokowy
  • detekcja szybkiego ruchu
  • zdolność do podążania za obiektem w ruchu
  • koordynacja oko – ręka
  • rozróżnianie kolorów
  • zdolność do długotrwałej koncentracji
  • odporność na nudę i monotonię
  • wychwytywanie informacji kluczowych
  • podzielność uwagi
  • zdolność do zapamiętywania schematów działania
  • wyobraźnia i pamięć przestrzenna
  • wysoka odporność na stres
  • dojrzałość
  • samodzielność w podejmowaniu decyzji
  • umiejętność pracy w grupie

Na czym polega praca operatorów?

Obserwacja wielu źródeł informacji wizualnej

Percepcja obrazów z monitorów różni się od widzenia trójwymiarowego. Zmusza mózg człowieka do konstruowania rzeczywistości przestrzennej na podstawie płaskich, dwuwymiarowych obrazów. Operator określa w wyobraźni odległości pomiędzy poszczególnymi obiektami, ich położenie względem siebie itp. Są to procesy aktywne, które angażują duże zasoby mózgu i szybko męczą.

Prawidłowa percepcja może być zaburzona przez wady wzroku, np. krótko- lub dalekowzroczność, astygmatyzm, daltonizm. W polu widzenia można wydzielić obszary centralne i peryferyczne. Monitory postawione obok siebie i dzielony obraz powodują, że w polu widzenia jest dużo bodźców wzrokowych. Ludzie różnią się szerokością pola widzenia i stopniem wykorzystania obszarów peryferycznych. Wszystkie informacje docierają do operatora tylko przez jeden zmysł - wzrok. Pozostałe zmysły nie są odpowiednio stymulowane.

Analiza dużej ilości informacji albo praca na „pustyni informacyjnej"

Obrazy z kamer systemu CCTV mogą przedstawiać ruchliwą ulicę i chodniki, którymi codziennie poruszają się tysiące samochodów i przechodniów, lub np. pustą przestrzeń wokół ogrodzenia bazy wojskowej lub więzienia. W obu przypadkach obserwator narażony jest na nienaturalny stan zbyt dużej lub zbyt małej ilości bodźców. Pojawia się znużenie, monotonia i zagrożenie związane z procesami habituacji - przystosowanie do obserwowanych lokalizacji, ignorowanie informacji kluczowych, poszukiwanie stymulacji poza monitorami. Centrum nadzoru jest środowiskiem, które szybko weryfikuje odporność operatorów na nudę.

Wychwytywanie informacji kluczowych

Środowisko pracy operatora zmusza do selekcjonowania i wyboru informacji kluczowych. Człowiek kontroluje napływ informacji przez mechanizmy uwagi. Duża ilość informacji powoduje, że obserwator musi rozdzielić dostępne mu zasoby uwagi na wiele obiektów oraz elastycznie przemieszczać zainteresowanie z jednego na drugi. Aby zidentyfikować odpowiednie zdarzenie, musi je wyodrębnić spośród wielu innych. Wymaga to dobrej znajomości celu obserwacji, przechowywania w pamięci obrazów obiektów lub zachowań, dużej wrażliwości na pojedyncze wskazówki zdarzenia.

Całościowa analiza zdarzeń, łączenie fragmentarycznych informacji

Zdarzenia są identyfikowane na podstawie informacji kluczowych i kontekstu. Przykład: młody chłopak w kapturze. W zimny dzień nasunięcie na głowę kaptura nie dziwi - chłopak prawdopodobnie próbuje ochronić się przed zimnem. W innym przypadku kaptur zasłaniający twarz może oznaczać, że chłopak chce ukryć swoją tożsamość. Od operatorów wymagana jest umiejętność trafnej interpretacji zdarzenia, błyskawicznej i pewnej oceny wskazówek dotyczących kierunku rozwoju sytuacji. Im lepszy operator, tym mniej wskazówek potrzebuje. Właściwe schematy percepcji pomagają przeszukiwać obrazy w odpowiedni sposób i wynajdować informacje fragmentaryczne. Dobrzy operatorzy łączą fragmentaryczne informacje w całość, która może być niezauważalna dla przeciętnych obserwatorów.

Utrzymywanie wysokiego poziomu czujności i koncentracji uwagi

Do zdarzenia wymagającego interwencji może dojść w każdej chwili, dlatego od operatora wymaga się, aby przez cały czas był czujny i skoncentrowany. U ludzi, którzy nie mają predyspozycji do pracy na stanowisku operatora, znużenie i zmęczenie zmniejsza czujność i koncentrację szybciej. Uniemożliwia to uważną obserwację przez dłuższy czas.

 

Korzyści, jakie wynikają z selekcji operatorów monitoringu wizyjnego:

  • większa efektywność systemu monitoringu wizyjnego – większa liczba wykrywanych zdarzeń,
  • proaktywne wykrywanie zdarzeń wymagających interwencji – operatorzy, na podstawie obserwacji, potrafią wykryć takie zdarzenia bardzo wcześnie, co pozwala przeciwdziałać niepożądanym zajściom lub interweniować w ich trakcie,
  • skrócenie czasu od wykrycia zdarzenia do interwencji,
  • dobra współpraca ze służbami interwencyjnymi,
  • wysokie zaangażowanie w pracę,
  • lepsze efekty osiągane dzięki szkoleniom aniżeli w przypadku niewłaściwie dobranych ludzi,
  • prawidłowe i pełne wykorzystanie sprzętu,
  • niska fluktuacja kadr, niski wskaźnik zwolnień lekarskich,
  • obniżenie kosztów związanych z rekrutacją, selekcją pracowników i szkoleniami.
Doskonalenie umiejętności

Operator obserwuje ciągle te same lokalizacje, w których mogą występować zjawiska czy zdarzenia podobne do siebie. To samo dotyczy obserwowanych ludzi - ich zachowania są do pewnego stopnia przewidywalne. Obserwowane zjawiska, zdarzenia i zachowania odpowiadają pewnym schematom. Można powiedzieć, że to co nietypowe rodzi podejrzenia. Od operatora wymagana jest umiejętność zapamiętywania schematów charakterystycznych dla obserwowanego środowiska i wrażliwość na każdy wyjątek od reguły. Tego typu umiejętności można kształcić. Ich doskonalenie pozwala zautomatyzować wykrywanie zdarzeń. Spostrzeżone obrazy są kojarzone z odpowiednimi schematami zajść, zdarzeń, zachowań ludzkich itp. w przedstawianej przez nich rzeczywistości.

Szybkie działanie

Operator powinien umiejętnie i szybko korzystać z wielu kamer jednocześnie, by skutecznie śledzić zaistniałe nieprawidłowości, np. podążać kamerą za słabo widocznym i zmieniającym położenie obiektem (koordynacja oko - ręka). Wymaga to refleksu i szybkiej reakcji.

Przekazywanie jasnych i precyzyjnych komunikatów

Efektywne działanie systemu monitoringu to wykrywanie zdarzeń przez operatora, przekazywanie informacji do służb interwencyjnych i interwencja. Zdarzenia, które wymagają interwencji policji, straży miejskiej, straży pożarnej lub pogotowia, często rozgrywają się w krótkim czasie. Bywa przy tym narażone życie lub zdrowie ludzi. Od operatora należy wymagać opanowania i zdolności do zrozumiałego (wykluczone wady wymowy), jasnego i precyzyjnego przekazywania informacji, wg procedur ustalonych dla danego typu zdarzenia.

Podsumowanie

Selekcja wymaga zastosowania technik i narzędzi pozwalających ocenić kandydatów pod kątem wszystkich wymienionych wyżej kryteriów i równie ważnych cech osobowości. Niezbędnym minimum jest analiza CV kandydata, rozmowa kwalifikacyjna i poddanie go testom badającym predyspozycje psychofizyczne. Profesjonalnie przeprowadzona rekrutacja i selekcja operatorów systemu monitoringu wizyjnego pozwala zatrudnić najlepszych ludzi i znacznie zwiększyć efektywnośc systemu.

Paweł Wittich

Zabezpieczenia 1/2007

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie tekstów bez zgody redakcji zabronione / Zasady użytkowania strony